امروز جمعه ششم مرداد ماه ساعت 6صبح با دوستان  جهت صعود به قله ی فلک میشو و عازم  منطقه ی آغ چای دره سی شدیم  دمای هوا در حدود 25 درجه بالای صفر بود  و گاه گاهی نسیم خنکی می وزید . تا صیقلی به روح و روانمان بدهد . و امروز هم میشوو مانند جمعه  های گذشته پذیرای کوهنوردانی از سراسر استانمان بود . که عاشقانه برای صعود در جنب و جوش بودند . و همه کوهنوردان قبل از صعود ، از چشمه ی زلال آغ چای دره سی قمقمه های خودشان را پر از آب میکنند تا در طول مسیر  نوش جان کنند . و اما  من اینبار چند دقیقه ای در بالای چشمه نظاره گر این عاشقان بودم تا مزه این همه جنب  و جوش را در صفحه های خالی مغزم   نقاشی کنم به هر حال  کوهنوردان دسته دسته در صف های منظم آماده صعود میشدند . و همه آنها تشنه ی دیدار معشوقشان  هستند و هر کس نسبت به تناسب خود جهت رسیدن به آن   تلاش میکردند . که این لحظه برای من دلنشین بود . خلاصه دوستان منهم برای اینکه از غافله عقب نمانم  به همراهی دوستان  به صعود مان ادامه دادیم و در نهایت  بعد از طی مسافت  2850  متر  بوسه بر خاک پاک قله زدیم  . و در باز گشت چون هوا رو به گرمی گذاشت  و بهترین مسیر برای فرود از آبشار های خنک بوده و استراحت های کوتاه ، و در پناه سنگهای  بزرگ آبشار ، , دلی را هم به آب دادن وخنک شدن عالمی دارد. تا برنامه دیگر .........

برنامه کوهنوردی به قلعه ضحاک هشترود

توسط گروه کوهنوردی آراز مرند

قبل از گزارش مختصري از صعود بهتر است منطقه ي مربوطه را بشناسيم:

قلعه ضحاک(آژدهاک) یا داش قلعه در هشترود و در ساحل شرقی دریاچه ارومیه و در ۹۵ کیلومتری جنوب تبریز قراردارد.

قلعه ضحاک با بیش از ۳۰۰۰سال قدمت بر فراز کوه منفرد، از مکان‌های مهم اقوام مانایی و مادها بوده است.این قلعه در نزدیکی هشترود در استان آذربایجان یکی از مکان‌های دیدنی است که در ارتفاع ۲۳۰۰متری از بستر رودخانه قلعه قرار گرفته است.

در این قلعه مخازن سنگ، آب انبار، آسیاب، سالن شورا، حمام و ده‌هاآثار دیگر وجود دارد.نیمی از اتاق‌های‌ قلعه بی‌ سقف‌ در زمین‌ کنده‌ شده‌ و نیم‌ دیگر در کوه و‌ به‌ صورت‌ حفره‌ای ‌درآورده‌ شده‌ است.اغلب‌ این‌ حفره‌ها چاله آبی‌ هم (آب‌ انبار) دارند. همچنین‌ بر دیوارهای‌ این‌ حفره‌های‌ سنگی‌، طاقچه‌های‌ کوچکی‌ کنده شده است.

در داش‌ قلعه‌ ضحاک‌، تک‌ حفره‌هائی‌ نیز دیده‌ می‌شود که‌ تمام‌ آن‌ را در صخره‌های‌ عمودی‌ کوه‌ کنده‌اند.علاوه‌ بر اینها، آب‌ چشمه‌ای‌ که‌ در دامنه‌ کوه‌ مقابل‌ قرار دارد با فشار متوسط‌ لوله‌هایی‌ که‌ در زمین‌ کار گذاشته‌ شده از روی‌ پشته‌ مابین‌ گذشته‌ و به‌ ارتفاع‌ قلعه‌ می‌رسد.
مسیر لوله‌ آب‌ از روی‌ بستری‌ که‌ در زمین‌ به‌ وضوح‌ نمایان‌ است‌ معلوم‌ می‌گردد به‌ علاوه‌ تکه‌های‌ متعددی‌ از لوله‌های‌ گلی‌ و بقایائی ‌از قالب‌ سنگی‌ که‌ با بی‌قیدی‌ از بستر کنده‌ شده‌ است‌ در اطراف‌ دیده‌ می‌شود.

بستر لوله‌ به‌ عرض‌ ۵۰ سانتی‌متر و عمق آن‌ حداقل‌ یک‌ متر بوده‌ است‌. لوله‌های‌ گلی‌ تقریباً از تکه‌های‌ خورد تکمیل‌ شده‌ در یکدیگر رفته‌ و در بستر قرار گرفته‌اند.این‌ قلعه‌ از تاراج‌ و کندوکاوهای‌ غیرمجاز در امان‌ نبوده‌ و فضای‌ اطراف‌ قلعه‌ پوشیده‌ از حفره‌هایی‌ است‌ که‌ توسط‌ غارتگران‌ برای‌ بدست‌ آوردن‌ عتیقه‌، زیرورو شده‌ است‌.

نگاهی گذرا به شهرستان هشترود

شهرستان هشترود با وسعت 1990 كيلومتر مربع در جنوب استان آذربايجان شرقي واقع است. اين شهرستان از شمال به شهرستان بستان آباد، از شرق به شهرستان میانه، از جنوب به شهرستان چاراویماق و از غرب به شهرستان مراغه محدود است.

جغرافیای طبیعی شهرستان هشترود

آب و هوا: اقليم نيمه خشك سرد و اقليم ارتفاعات فوقاني در تقسيم بندي آمبرژه اقاليم حاكم بر منطقه به شمار مي رود كه ضريب رطوبت ( Q1) در آن 25 الي 180 معدل حداكثر درجه حرارت گرم ترين ماه سال (M) 26 الي 32 و معدل حداقل درجه حرارت سردترين ماه سال (M) 26 الي 32 و معدل حداقل درجه حرارت سردترين ماه سال (m) 10 تا 18 درجه سانتي‌گراد مي باشد. مقدار بارندگي سالانه 350 الي 550 ميليمتر و متوسط دماي سالانه 6 الي 11 درجه سانتي گراد و تعداد روزهاي يخبندان 96 الي 180 روز در سال است.

ارتفاعات مهم و پستی و بلندی ها:

شهرستان هشترود در ميانه سه واحد توپوگرافي، يعني رشته كوه بزقوش در شمال شرق توده آتشفشاني سهند درشمال و رشته كوه هاي تخت سليمان در جنوب قرار گرفته است. اين منطقه شكل يافته دو واحد كاملاً متمايز توپوژرافيكي مي باشد كه موقعيت مكاني و پيوند عناصر واحدهاي مذكور باعث شكا يابي كل منطقه به صورت يك واحد جغرافيايي گرديده است. در اين واحد تبليغاتي – خط راس ارتفاعات و واحدهاي منفرد كوهستاني در شمال و شمال غرب از يك سو و همچنين قلل مرتفع فلات جنوبي ( كوه هاي تخت سليمان) از سوي ديگر و پيوستن دامنه هاي فلات جنوبي با دامنه هاي مرتفعات شمالي در غرب شهرستان، منطقه مورد مطالعه را به صورت چاله بسته اي كه تنها به سمت شرق و دره قزل اوزن باز مي شود درآورده است. ارتفاع عمومي زمين در اين شهرستان از 1300 متر تا 3200 متر تغيير است ولي قسمت اعظم اراضي منطقه را زمين هايي تشكيل مي دهند كه ارتفاع عمومي آنها 500 الي 2000 متر مي باشد.

جغرافیای تاریخی شهرستان هشترود

شهرستان هشترود در سال 1321 دهكده اي بود در دامنه آفتابگير رود خانه سراسكندرود اين دهكده داراي 10 آسياب آبي و چند كارخانه روغن گيري بود شايد اين دهكده نام خود را از اين ده آسياب گرفته باشد در اين سال ( 1321 ) سراسكند به مركزيت منطقه هشترود تبديل ميشود و تا سال 1337 اين بخش را از آن خود كرده است : در همين سال اين منطقه به كوشش حسن آقا افتخار هشترودي به فرمانداري مبدل ميشود .

حواليسال 1340 اين شهرستان رضا شهر ناميده شد و در سال 1350 اين شهرستان آذران ناميده شد شايد نام آذران به دليل نزديكي به آتشكده تخت سليمان ميباشد . زيرا در اوستا آذرگان ، آتشكده تخت سليمان ، در آذربايجان ذكر گرديده است .

بعد از آن نام اين شهرستان هشترود شد اين نام هم به دليل جريان هشت رودخانه ، قرانقو – آيدوغموش – آجي چاي – قلعه چاي – قوري چاي – ليلان چاي – اجيرلو – قره قيه ميباشد كه از اين شهرستان مي گذشتند بنا بر نوشته ها قديمي ترين منبع در باره اين شهرستان تاريخ تحرير وصاف ميباشد كه نام اين شهر در آن هشترود آمده است و اهالي هشترود در مورد وجه تسميه مهم شهرستان ميگويند : نام اصلي اين محل سركسن ( sarkasan ) بوده است .

در زمان قديم پادشاهي خونخوار بنام ضوهنگ zohang  ( ضحاك ) در اين مكان حكم مي رانده است كه به جادوي يك جادوگر دو مار بر روي دوشهاي پديدار ميگردند . غذاي مارها مغز انسان بوده كه شهر فعلي در آن زمان كشتارگاه آن پادشاه بود كه انسانها را از روستاها مياوردند و آنجا سر از تنشان جدا ميكردند و مغزهاي آنان را به ضحاك مي فرستادند . روزي از روزها در روستاي خورجستان آهنگري بوده كه 5 فرزند داشته است كه چهار تا از آنها را سر بريده اند و مغزها يشان را به مارهاي ضحاك داده بودند وقتي نوبت به فرزند پنجم ميرسد او درفشش را بر ميدارد تا پسرش را آزاد كند وي به سوي قزوين ميرود تا فريدون را بياورد و ضحاك را سرنگون كرده و از تخت سلطنت پا ئين بياورد و فريدون را بجاي او به تخت كرسي بنشاند و فرزندش را آزاد كند . خلاصه فريدون را مياورد و ضحاك را به كمك مردم سركوب ميكنند وفريدون را به تخت ميرسانند .

آثار تاریخی و دیدنی شهرستان هشترود

قلعه ضحاك (فاناسپا): قلعه ضحاك و آثار باستاني و تاريخي موجود در آن يكي از مهمترين و مشهورترين مراكز تاريخي و تمدني كشور ماست كه دير گاهي است روزگاران آباداني خود را پشت سر گذاشته و در اين ايام پيري و ديرينه سالي سكوت و خلوت كوهستاني سرسبز منطقه را پشت سر گذاشته و به حيات آرام و خسته خود ادامه ميدهد تا آيينه عبرتي باشد در مقابل ديد كنجكاو و پرسشگر بازديدكنندگان كه رنج و مرارت راههاي دور و پر پيچ و خم منتهي به آن را بجان مي خرند تا آثا ر گرد و غبار زمان بر چهره نشسته با مجموعه طبيعت سرشا رپيرامون آن ديداري داشته باشند و ساعتي را در كنار چشم انداز طبيعي و هميشه خروشان قرانقو چاي آرام گيرند و با ديدن آنچه از عظمت فرو ريخته و ويرانه هاي پر مرز و راز قلعه ضحاك بر جاي مانده در 14 كيلو متري جنوب شرقي هشترود آشنا گردند.

چشمه پیرسقا: در دامنه كوهي موسوم به پير سقا واقع در 40 كيلومتري بخش قره آغاج در دهستان چا راويماق جنوب غربي شهرستان هشترود در موقعيت طول و عرض جغرافياي 46 درجه و 57 دقيقه , 36 درجه و 52 دقيقه و در ارتفاع 2200 متري از سطح دريا هاي آزاد چشمه اي شگفت انگيز وجود دارد كه هر شبانه روز به طور متوسط چهارمرتبه با قدرت شش ليتر در ثانيه جاري و پس از يك ساعت به كلي قطع ميشودو از اين چشمه هنگام جاري شدن آب صدايي شبيه به صداي هواپيما به گوش مي رسد. تاكنون نظريه قابل قبول و قاطعي در باره اين چشمه اسرار آميز ابراز نگرديده است.مهندسين جهاد كشاورزي قره آغاج بر اين عقيده اند كه شايد گازهايي در داخل كوه موجود باشد و موقعي كه آب به حد كافي در گودال داخل كوه جمع شده به وسيله گازهاي مزبور به بيرون رانده ميشود كه اين عقيده بر مبناي علمي محكمي استوار نيست و نمي تواند حس كنجكاوي بينندگان را ا رضا كند . آب اين چشمه گوارا و قابل شرب است و مناظر اطراف چشمه دلچسب و بسيار ديدني است. اهالي دهكده و ساكنين روستاهاي مجاور اين چشمه را مقدس مي شمارند و اذعان دارند كه آب اين چشمه به روي مردم ناپاك و ستمگر باز نمي شود و داستانهايي را در جهت توجيه عقيده خودشان بيان مي كنند .

بقعه شیخ بایزید بسطامی: در 10 كيلو متري غرب شهرستان هشترود در روستائي بنام عزيز كندي بقعه اي هشت ضلعي در پايين جاده ( اتوبان در حال احداث زنجان تبريز ) ساختمان قديمي نمايان است كه اهالي محل به آن مقبره شيخ با يزيد بسطامي مي گويند . ( معماري اين بقعه شبيه به گنبد سرخ مراغه و گنبد علويان در همدان مي باشد) اين روستا داراي 85 خانوار و حدود 450 نفر جمعيت است و از حيث اقتصاد معيشتي ساختار روستا كشاورزي توام با دامداري سنتي و از نظر آب و هوا همانند بقيه نقاط شهرستان معتدل كوهستاني بوده و تنها رودخانه دائمي جنوب آن كلقان چاي جريان دارد . اين ساختمان در ضلع غربي روستا و متصل به آن روستا واقع گرديده , داراي پلان 8 ضلعي با قطر داخلي 5/4 متر و قطر خارجي 5/6 متري بوده و طول هر ضلع آن را خا رج     247   سانتيمتر و داراي گنبد و تزئينات داخلي از گچ كاري و در خا رج بنا با نماي آجري كه بنظر مي رسد در دوره هاي بعدي بازسازي شده است و به لحاظ عدم اتصال آجر هاي نما به بدنه اصلي در اثر مرور زمان از بدنه جدا گرديده ٍو قسمتهاي عمده آن فروريخته است. بنيان برج بر روي شش رديف سنگ تراش منظم به ابعاد 26×32 سانتيمتر استوار گشته كه برروي هم دو متر از اره سنگي را تشكيل مي دهد.مسجد جامع هشترود: اين مسجد در كنا ر خيا بان شهيد بهشتي شمالي نزديك فلكه شهر قرار دارد و در حال حاضر محل برگزاري نماز جمعه و مراسمات مذهبي و سياسي است. نماي قديمي و اوليه جنوبي آن از بين رفته و در قسمت جنوبي و پايين ايوان چشمه اي جوشان است . اين مسجد داراي 11 شبستان , شش ستون سنگي حجا ري شده به ارتفاع 5/2 متر با سر ستونهاي حجا ري شده به صورت مقرنس است و با آجر قرمز رنگ ب صورت طاق گنبد ي شكل احداث گرديده است .مدخل اصلي آن از ضلع جنوبي براي ورود مردان است و اين مسجد با حدود 600 متر مربع مساحت به شكل مستطيل ساخته شده و گتيبه اي در بالاي منبر وجود دارد كه نشان از تاريخ و سازنده مسجد دارد

                                                                             سليمانپور

گزارش صعو د : در مورخه 9/4/96 روز جمعه طبق برنامه ساعت 5 صبح  از مرند آغاز شد و ساعت 10 شب در همان روز برنامه به پایان رسید . اما ریز برنامه بشرح ذیل می باشد

نوع برنامه : کوهپیمایی

سختی برنامه : نرمال

تعدادشرکت کننده : 20نفر

مدت زمان صعود از مسیر تونل ها تا دژ ضحاک  : 5/1 ساعت

مدت زمان رفت  و برگشت با احتساب استراحت و صرف صبحانه در طول مسیر از مرند تا پای کوه 10 ساعت تمام

بهترین زمان صعود : در اردیبهشت ماه می باشد

شرح مختصر از اوضاع منطقه : صعود ما نسبت به سالهای گذشته با توجه به خشکسالی طبیعت سرسبزی نداشت و متاسفانه در پاکیزگی محیط در نزدیکی های قلعه مردم مراعات نکرده بودند ودر نهایت میراث فرهنگی رسیدگی نسبت به آثار تاریخی نداشته و شاید در زمانهای کوتاهی دژ فرو بریزد که در تصاویر گرفته شده توضیحات لازم را خواهم داد.

بعد ازطی  یک ساعت کوهپیمایی از مسیر تونل های راه آهن خراسانک  و عبور

از مسیر گردنه پلنگان که یک مسیر خطر ناک و دارای صخره های مخوف و سر

بالایی های تند  به اتفاع 2300متری رسیدیم که از آن نقطه حصار های سنگی

خودش رو نشون میداد که به اصطلاح اهالی زندانهای مخوف ضحاک بوده

در تصاویر زیر ، زندان های مخوف ضحاک شامل زندانهای عمومی و انفرادی بوده

که متاسفانه از بی توجهی مسولین در حال مخروبه شدن است

بعد از باز دید از حصار های سنگی به طرف دژ ضحاک که در حدود نیم ساعت

فاصله از هم دارند با دوستان حرکت کردیم و متاسفانه باز از بی توجهی

مسولین هر چند که در طول مسیر نیم ساعته  ،ظرف های اشغال هستش

ولی اشغالها در روی زمین پراکنده شده  به هر حال  دوستان نسبت به جمع

آوری آنها اقدام کردندو با خود  به پای کوه رساندند و این مشکل متاسفانه در تمام

ایران هنوز ادامه دارد .

و اما در مورد قلعه بایستی اشاره کنم که متاسفانه هر سال که از عمر این بنا 

میگذرد روبه تخریب می رود چون مسولین بنابه گفته نگهبانی آقای ... در طول

سالهای گذشته تمامی زیر خاکی ها و ......... با خود بردند به همین خاطر

علاقه ای به باز سازی و ونگهداری از خود نشان نمی دهند

 القصه ما در ساعت 4 بعد از ظهر به طرف پای کوه حرکت کردیم تا به طرف

مرند حرکت کنیم

تا صعودی دیگر.....

صعود کوه نوردان آراز مرند به کوه قزل داش مرند

موقییت جغرافیایی : کوه قزل داش در قسمت غرب مرند قرار گرفته و برای صعود به آن  میتوان به ایستگاه الکی در مسیر جلفا که روبروی روستای هرزند جدید است به طرف روستای چرح دمیر حرکت کرد و حدودا" فاصله آن از مرند تا روستای اشاره شده 30 کیلومر فاصله هست

آب و هوا در هنگام صعود   همراه بود با مه رقیق

فاصله  دید در حدود 6 متر تا ساعت 12 ظهر

تعدادشرکت کننده 7 نفر

مدت زمان از ایستگاه الکی تا شهر یامچی 5/5 ساعت مفید

معرفی روستای چرح دمیر :

چراگاه امیر(چرح دمیر) بعنوان ییلاق هرزندجدید سمت غرب دشت هلاکو(الکی) قراردارد.وقتی به سه راهی هرزندجدید(پمپ بنزین) می رسی یه جاده خاکی حدودا 500 متر بغل پمپ بنزین به طرف غرب می روی یابرسی به جاده قدیم مرند جلفا و این جاده را به طرف جنوب(پایین) گذر می کنی و از کنار باغ بزرگ و زیبای حاج عابدین پور رد می شود می رسی به تقاطع راه آهن و تا این تقاطع را رد می شوی یک جاده خاکی به سمت غرب(گون باتان) مشاهده می کنی که ازوسط زمین های کشاورزی(گندم) می گذرد و کمی به جلو می روی تا سه راهی می بینی که راه مستقیم به لیوار و یامچی می رود ولی راه کج به سمت راست به چراگاه امیر می رود که حدودا سه چهار کیلومتر می شود تا وارد این قصیه شوی.

چندخانه آباد و یک مسجد زیبای مناره دار و تعدادی خانه ویرانه می بینی که روزگای خیلی پررونق بود اما آب چشمه آن که بسیار برای دفع سنگ کلیه مناسب است ازدیرباز معروف است.

از خانواده های فعلی ، خبیر ، حضرتی ، فرامرزی و .... بپرسی خاطره ها دارند و دراین روستای کوچک زحمات زیادی کشیده اند.

اطراف این قصبه زمین های مستعد کشاورزی که اغلب گندم ، جو و نخود و بعضا خربزه و هندوانه بصورت دیم حاصل می شود

به امید صعود های دیگر

.

سفری به روستای ودییه ( ودیق ) و هوروز { هریس )

نوع برنامه : گلگشت و کو هپیما یی

مدت برنامه : 2 روزه

وسایل مورد نیاز : کفش مناسب و پوشاک مناسب ، طناب  و ....

زمان صعود : بهار و تابستان

 شرکت کننده در این برنامه 19 نفر

مد ت  زمان پیاده روی از کوه کمر به روستای ودیق 90دقیقه و مدت زمان پیاده روی از روستای ودیق به هوروز 6 ساعت تمام

شروع برنامه از کوه کمر ساعت 8 صبح و پایان برنامه در کوه کمر ساعت 21 همان روزکه برنامه را یکروزه تمام کردیم بعلت مشکلی که داشتیم

گزارش مختصر :

موقعیت جغرافیایی

روستای ودیق از سمت جنوب به روستای کوه کمر، از سمت شرق به روستاهای کمار (علیا و سفلی)، از سمت شمال و شمال غرب به روستای ایری سفلی و از سمت غرب به روستاهای هاوستین و هلق محدود می گردد.

۲- دسترسی به روستای ودیق

دسترسی به این روستا به طور کلی از ۲ مسیر امکانپذیر می باشد:

 1-مسیر مرند به زنوز ، زنوزق ، کوه کمر که فاصله آن از مرند 60کیلومتر است

2-مسیر مرند ، جولفا و یا هادی شهر به سیه رود ، ایری سفلی و فاصله آن از مرند 110کیلو متر است